(Door Sammy)

Tijdelijke voorbehoedsmiddel met hormonen

De meest gebruikte tijdelijke manieren voor voorbehoedsmiddelen met hormonen zijn de anticonceptiepil, vaginale ring, hormoonpleister, prikpil, hormoonstaafje,hormoonspiraaltje en morning-after pil.

Anticonceptiepil

De anticonceptiepil is de meest betrouwbare tijdelijke methode als voorbehoedsmiddel. Deze pil bevat vrouwelijke hormonen die ervoor zorgen dat de eisprong wordt onderdrukt waardoor een bevruchting niet mogelijk is. Er zijn twee verschillende vormen anticonceptiepil te koop. De eerste is de combinatiepil, deze bevat de twee vrouwelijke hormonen oestrogeen en progestageen en wordt het meest gebruikt. De tweede is de zogenaamde minipil, die alleen progestageen bevat en vooral gebruikt wordt door vrouwen die borstvoeding geven of geen oestrogeen kunnen verdragen. De minipil wordt tevens voorgeschreven aan vrouwen boven de 35 jaar die roken omdat zij de combinatiepil beter niet gebruiken aangezien roken en oestrogenen samen een verhoogd risico op een trombose veroorzaken. De minipil wordt continu, dus zonder stopweek, gebruikt. Voordelen van de anticonceptiepil zijn de grote betrouwbaarheid, mits op de voorgeschreven manier ingenomen, het eenvoudige gebruik en het feit dat de gemeenschap niet onderbroken hoeft te worden. Nadelen zijn de mogelijke bijwerkingen die in zeldzame gevallen gevaarlijk kunnen zijn.

Vaginale ring

De vaginale ring is gemaakt van flexibel kunststof en wordt door de vrouw zelf in de vagina gebracht waar steeds dezelfde hoeveelheid vrouwelijke hormonen wordt afgegeven. De ring wordt na drie weken weer door de vrouw zelf eruit gehaalt. Hierna treedt een stopweek op of wordt meteen een nieuwe ring ingebracht waardoor geen vaginaal bloedverlies ontstaat. Gemeenschap is mogelijk met of zonder vaginale ring, deze kan slechts maximaal drie uur uit de vagina blijven. Mits volgens voorschrift gebruikt is de vaginale ring een betrouwbare manier als voorbehoedsmiddel.

Hormoonpleister

De hormoonpleister geeft steeds dezelfde hoeveelheid vrouwelijke hormonen af aan het lichaam. De pleister wordt eenmaal per week vervangen en na drie weken is er een stopweek of wordt een nieuwe aangebracht waardoor geen vaginaal bloedverlies optreedt. De pleister kan overal op de huid geplakt worden, behalve op de borsten. De kans op zwangerschap is ongeveer 0,9% per jaar. Over de veiligheid en bijwerkingen op de lange termijn is nog weinig bekend.

Prikpil

De prikpil is een voorraad van het vrouwelijk hormoon progesteron dat met een naald in de spier wordt gebracht. Deze voorraad is acht tot twaalf weken werkzaam, waarna een nieuwe injectie met hormonen wordt gegeven. De eerste maanden kan onregelmatig vaginaal bloedverlies optreden en na verloop van tijd kunnen de menstruaties helemaal wegblijven. Na stoppen met de prikpil duurt het gemiddeld negen maanden voordat de menstruatiecyclus is hersteld, en dus zwangerschap weer mogelijk is. Wanneer er op korte termijn kinderwens is, heeft deze methode daarom niet de voorkeur.

Hormoonstaafje

Het hormoonstaafje wordt met plaatselijke verdoving onder de huid aan de binnenkant van de bovenarm wordt geplaatst en geeft daar het vrouwelijke hormoon progesteron af. Een implantaat is, mits het goed is ingebracht, drie jaar werkzaam en betrouwbaar.

Hormoonspiraaltje

Het hormoonspiraaltje wordt in de baarmoeder gebracht en geeft daar plaatselijk progesteron af. Er komt slechts een kleine hoeveelheid hormoon in het lichaam en de eisprong wordt daarom niet altijd onderdrukt. Progesteron maakt de baarmoedermond minder toegankelijk voor zaadcellen en het baarmoederslijmvlies minder geschikt voor innesteling van een bevruchte eicel. De werking van een hormoonspiraaltje is maximaal vijf jaar, hierna moet een nieuwe worden ingebracht, en het kan meestal gemakkelijk eruit gehaalt worden. In de maanden na het inbrengen kan wat onregelmatig, vaginaal bloedverlies optreden maar uiteindelijk worden de menstruaties vaak minder pijnlijk en minder hevig. Regelmatig blijven de menstruaties zelfs helemaal weg. De kans op een zwangerschap is erg klein.

Morning-after pil

De zogenaamde morning-after pil is een voorbehoedsmiddel voor noodgevallen, bijvoorbeeld als een voorbehoedsmiddel gefaald heeft of als er geslachtsgemeenschap is geweest zonder gebruik van een voorbehoedsmiddel. De morning-after pil bevat een hormoon (levonorgestrel) dat het innestelen van een eventueel bevruchte eicel in de baarmoeder voorkomt en kan tot maximaal 72 uur na de onbeschermde gemeenschap worden ingenomen. Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, overgeven, hoofdpijn en gespannen borsten. De morning-after pil is zonder recept te koop bij de apotheek of drogist. Neem contact op met een arts als binnen vier uur na het innemen van de morning-after pil wordt overgegeven of waterdunne diarree optreedt. Hierdoor kan namelijk de betrouwbaarheid van de morning-after pil worden beïnvloedt.

Tijdelijke anticonceptie zonder hormonen

De meest gebruikte tijdelijke manieren als voorbehoedsmiddel zonder hormonen zijn het koperspiraaltje, barrièremethoden als een pessarium of condoom en periodieke onthouding.

Koperspiraaltje

Het koperspiraaltje is een “ankertje” met een koperdraad eromheen en wordt door een arts in de baarmoeder gebracht. Het koperspiraaltje voorkomt dat een eventueel bevrucht eicel zich kan innestelen. Ook maakt het zaadcellen inactief waardoor deze niet meer instaat zijn een eicel binnen te dringen. Het koperspiraaltje kan vijf jaar blijven zitten en daarna gemakkelijk eruit gehaalt worden. De kans op een zwangerschap is heel klein. De eerste maanden na het plaatsen van het spiraaltje kunnen de menstruaties heviger, langer en pijnlijker zijn.

Barrièremethoden

Barrièremethoden verhinderen het binnendringen van zaadcellen in de baarmoeder. De meest gebruikte barrièremethoden bij de vrouw zijn een pessarium, siliconenkapje of vrouwencondoom. Barrièremethoden zijn, mits op de voorgeschreven manier, betrouwbaar en hebben als bijkomende voordelen dat ze tevens bescherming bieden tegen seksueel overdraagbare aandoeningen en geen risico vormen voor de gezondheid. Om de betrouwbaarheid te vergroten, wordt een pessarium, siliconenkapje of vrouwencondoom vaak gebruikt in combinatie met zaaddodende middelen. Nadeel is dat ofwel de geslachtsgemeenschap onderbroken moet worden ofwel dat vooraf al bedacht moet worden of gemeenschap gaat plaatsvinden omdat het pessarium of siliconenkapje voorafgaand moet worden ingebracht. Omdat het belangrijk is dat het pessarium goed om de baarmoederhals past, wordt deze door een ervaren behandelaar aangemeten. De maat wordt regelmatig, en met name na een bevalling, gecontroleerd.

Periodieke onthouding

Periodieke onthouding houdt in dat geen geslachtsgemeenschap plaatsvindt gedurende de periode in de menstruatiecyclus waarin de vrouw vruchtbaar is. Dit zijn de dagen rond de eisprong. Omdat deze vruchtbare periode zeer moeilijk te bepalen is en verschilt van vrouw tot vrouw, is periodieke onthouding echter een minder betrouwbare voorbehoedsmiddel.